Me kushtetutën e saj të dytë federale të vitit 1874, Zvicra u katapultua papritur në ballë të zhvillimit të demokracisë në mbarë botën. Asnjë kanton nuk kishte votuar aq fuqishëm në favor të ndryshimeve radikale sa Schaffhausen.
Miratimi i kushtetutës së re federale shënoi një moment historik në historinë zvicerane. Ai solli disa përmirësime të rëndësishme, duke plotësuar pothuajse gjithçka që i mungonte kushtetutës origjinale.
Shumë nga këto përmirësime nuk do të kishin ndodhur pa atë që u bë e njohur si Lëvizja Demokratike. Kjo lëvizje kishte lindur në disa pjesë të Zvicrës në përgjigje të vendimeve të diskutueshme të marra nga parlamentet kantonale, të tilla si Vendi i Bazelit dhe Qyteti i Bazelit që lëvizin drejt ribashkimit dhe ndërtimit të hekurudhave përmes tokës bujqësore në Bernë.
Marrja e tokës bujqësore për t’i hapur rrugë një treni me avull ishte tipike për vendimet e asaj epoke. Industrializimi, i cili po ndryshonte Zvicrën me një ritëm të ethshëm, nuk i përshtatej të gjithëve. Shumë mendonin se përparimi po i kalonte në këmbë.
Në vitet 1860 u shfaq një koalicion me bazë të gjerë për të kundërshtuar liberalët, të cilët përbënin partinë më të madhe politike të vendit, formuan qeverinë dhe u panë si krahu politik i revolucionit ekonomik. Liberalizmi në Zvicër përfaqësonte gjithnjë e më shumë interesat e kapitalizmit dhe elitës së pasur.
Kjo shkaktoi një reagim në mesin e shtresave të ulëta dhe të mesme – njerëz që mbanin punë si mësues dhe nëpunës. Ata filluan të bëjnë fushatë për reformat shtetërore në gazetat lokale, të cilat dashamirës ishin për kauzën e tyre.
Historiani i Cyrihut Rolf Graber shkruan se njerëzit kërkonin të drejta sepse donin të shihnin një formë më të tolerueshme të modernizimit në epokën e industrializimit.
Një ide që bashkoi këtë lëvizje të lidhur lirshëm ishte besimi i tyre në parimin “një njeri, një votë”. Këta aktivistë argumentuan se qytetarët meshkuj të rritur të vendit ishin plotësisht të aftë për të vlerësuar vendimet politike dhe avantazhet dhe disavantazhet që ato ofronin. Nëse një vendim parlamentar nuk ishte në interes të publikut të gjerë, atëherë populli duhet të jetë në gjendje të vërë veton ndaj tij, pa pasur nevojë të thërrasë zgjedhje të reja të përgjithshme.
Kështu ndodhi që, 25 vjet pas themelimit të republikës federale, u shkrua një kushtetutë e re federale që përfshinte të drejta të patjetërsueshme siç është e drejta për një referendum mbi legjislacionin. Në këtë mënyrë, pakica në parlament mund të kërkojë që votuesit të marrin vendimin përfundimtar, detyrues për një çështje.
Kjo e drejtë e vetos nuk ishte asgjë më pak se futja e sovranitetit popullor.
Kushtetuta e 1874 forcoi gjithashtu shtetin e ri federal. Një gjykatë federale u krijua për të siguruar që kantonet të zbatojnë ligjet në mënyrë të qëndrueshme. Hebrenjve iu dha liria e plotë e fesë, diçka që më parë u ishte mohuar. Votuesit meshkuj që u shpërngulën në një kanton tjetër mund të përfitojnë të drejtat e tyre të plota politike në vendbanimin e tyre të ri pas një periudhe pritjeje. Kishte garanci më të forta për disa të drejta themelore, si e drejta për t’u martuar. Dhe dënimi me vdekje u hoq – të paktën për një kohë.
Shkalla më e lartë e miratimit për kushtetutën e re – me 97% befasuese – erdhi nga votuesit në Schaffhausen, një kanton i vogël në veri-lindje të vendit me një popullsi mjaft homogjene, ashtu siç e kishte imagjinuar Jean-Jacques Rousseau një shekull më parë. si bazë për sovranitetin popullor./almakos.ch/
